İslam‘da tövbe (tevbe), kişinin işlediği günahlardan dolayı Allah’tan af dilemesi ve bir daha o günahı işlememeye kesin karar vermesidir. Tövbe, İslam inancında büyük öneme sahiptir ve farklı şekillerde yapılabilir. İslam’da tövbe çeşitleri genellikle şu şekilde sınıflandırılır:

Nasuh Tövbesi:

Tanımı: En içten, samimi ve kesin dönüşle yapılan tövbedir. Kişi işlediği günahtan pişmanlık duyar, Allah’tan af diler ve bir daha o günahı işlememeye karar verir.
Dayanağı: Bu tür tövbe, Kur’an’da Tevbe Suresi 9:102’de belirtilmiştir: “Ve diğerleri de günahlarını itiraf ettiler, iyi bir işin diğer kötü bir iş ile karıştığını kabul ettiler. Umulur ki Allah onların tövbesini kabul eder. Şüphesiz Allah çok bağışlayıcı ve çok merhametlidir.”

İstiğfar:

Tanımı: Allah’tan günahların bağışlanmasını istemek için yapılan dua ve yakarıştır. İstiğfar, günlük hayatta sürekli yapılması gereken bir uygulamadır.
Örneği: “Estağfirullah” (Allah’tan bağışlanma dilerim) ifadesi ile sürekli olarak Allah’tan af dilemek.

Umumi Tövbe (Genel Tövbe):

Tanımı: Belirli bir günah için değil, genel olarak işlenen tüm günahlar için yapılan tövbedir. Kişi, geçmişte yaptığı tüm hatalar için af diler ve bunları tekrarlamamak için niyet eder.

Hususi Tövbe (Özel Tövbe):

Tanımı: Belirli bir günah veya hatadan dolayı yapılan tövbedir. Kişi, yaptığı belirli bir hatadan dolayı pişmanlık duyar ve o hatayı tekrar etmemek için Allah’tan af diler.

Beşeri Haklara İlişkin Tövbe:

Tanımı: Başka bir insanın hakkına girildiğinde yapılan tövbedir. Bu tür tövbenin kabulü için sadece Allah’tan af dilemek yeterli değildir; aynı zamanda zarar verilen kişiden helallik almak da gereklidir.
Gizli Tövbe:

Tanımı: Kişinin sadece Allah ile arasında kalan, gizli olarak yaptığı hatalar için yaptığı tövbedir. Kişi, bu hatalarını kimseye söylemeden, sadece Allah’a yönelerek af diler.

Açık Tövbe:

Tanımı: Başkaları tarafından bilinen ve toplumda işlenen günahlar için yapılan tövbedir. Bu tür tövbede kişi, toplum önünde yaptığı hatayı itiraf eder ve Allah’tan af diler.

Tövbenin kabulü için üç ana şart vardır:

Pişmanlık (Nadamet): İşlenen günahtan dolayı samimi bir şekilde pişmanlık duymak.

Günaha Son Vermek: İşlenen günahı hemen bırakmak ve o günaha devam etmemek.

Bir Daha Yapmamaya Karar Vermek: Gelecekte aynı hatayı yapmamaya kesin bir şekilde niyet etmek.
Eğer günah, bir başkasının hakkını ihlal etmişse, dördüncü bir şart olarak zarar verilen kişiden helallik almak da gerekmektedir.